Eyüphan Kaya
Üniversite lojmanlarında buluna ve adını fetih hareketinden alan Fetih camisinde sabah namazı kılındıktan sonra Diyarbakır Valisi Ali İhsan Su öncülüğünde il protokolü, bir çok kesimden vatandaşların da katılımıyla Hz.Süleyman yerleşkesine kadar tekbir ve salavatlarla bir yürüyüş gerçekleşti.
Program Kuranı kerim tilaveti, Hukuk Fakültesi Dekanı Prof.Dr.Hasan Tanrıverdinin Sahabe ordusu komutan İyad Bin Ganemin şehrin kraliçesi Mariyaya gönderdiği mektubun analizi yaptı ve il valisi Ali İhsan Suyun konuşmalarıyla son buldu.
*Hasan Tanrıverdi hocamızın mektup analizi başka bir haber olarak payalışacaktır, inşaallah.
Diyarbakır araştırmacısı Abdulaziz Yatkın hocamızın hazırladığı, ancak son dadika ipal edilen konuşma metnini paylaşıyorum.
2023 YILI SAHABE HAFTASI, DÄ°YARBAKIR FETHÄ° KUTLAMALARI KONUÅžMA METNÄ°
Abdulaziz Yatkın
Sayın Bakanlarım, Sayın valim, sahabenin nesli olan sevgili gençler, genç ruhlu kardeşlerim, hepinizi saygı ve hürmetle selamlıyorum,
Sahabelerin, peygamberlerin yaÅŸadığı bir memlekette, yaÅŸama imkânı veren Rabbime sonsuz hamd-u senâlar olsun; o sahabileri birer Kutup Yıldız gibi yetiÅŸtirip, dünyanın dört bir tarafına gönderen Rasulüllah (sav)e, yıldızlar sayısınca salât-u selam olsun.
Sahabenin, 1384 yıl önce, Diyarbakırı fetih ettiği böyle bir seher vaktinde, burada bulunmak elbette ki anlamlıdır.
Diyarbakırı, diğer şehir ve bölgelerden ayırıp, önemli bir konuma getiren, Diyarbakırda metfun bulunan Peygamber, sahabe kabirleri ile makamlarıdır. Sahabenin Diyarbakırı fethinden önce Diyarbakır; 6 peygamber kabri ile 3 peygamber makamının bulunduğu. Az ilerimizde Arapşeyh Cami yanında, yıkık sinagogun bulunduğu yerde, İlyas peygambere, peygamberlik görevinin verildiği, vahyin indiği, Cebrail (as)ın indiği bu mübarek şehir, zaten Peygamberler şehri idi.
Peygamberler şehri olan Diyarbakır, asr-ı saadette, çok erken dönemlerde, Resulüllah (a.s.)ın vefatından 7 yıl sonra, Sultan Alpaslanın Anadoluya girişinden 432 yıl önce, Fatih Sultan Mehmedin İstanbulu fethinden 814 yıl önce, içlerinde aşere-i mübeşşereden, cennetle müjdelenen sahabinin de bulunduğu, bir sahabe ordusu tarafından fetih edilmiştir. Bu fetih başka beldelerin fethinin de müjdecisi olmuştur.
PEYGAMBERLER ÅžEHRÄ° OLAN DÄ°YARBEKÄ°R BU DEFA DA SAHABE-Ä° KÄ°RAM ÅžEHRÄ° OLMA RÃœTBESÄ°NE KAVUÅžTU.
Åžehre su kanalından ilk giren Halid b. Velid ve 100 civarındaki Müslüman asker, içkale kapısında görevli Bizans askerleri ile yapılan kısa bir çatışmanın dışında, hiçbir çatışma yaÅŸanmamıştır. Bu kısa çatışmada, Halid b. Velidin oÄŸlu Süleyman baÅŸta olmak üzere, 27 sahabe ÅŸehit olmuÅŸlardır. Fetihten sonra da ailelerini getiren birçok sahabe buraya yerleÅŸmiÅŸlerdir. Böylece sahabeye miras kalan “Peygamberler Åžehri Diyarbakır”, aynı zamanda “Sahabe Åžehri Diyarbakır” olmuÅŸtur.
O sahabeler ki, Kuran-ı Kerimde, Tevbe Süresinde; “Allah onlardan razı olmuÅŸtur, onlar da Ondan razı olmuÅŸlardır” iltifatına mazhar olanlardır.
Resulüllah (a.s.); “Bir yerde vefat eden ashabımdan hiçbirisi yoktur ki, Kıyamet günü oranın ahalisine bir nur ve onlara (cennete sevkte) bir rehber olmasın” buyuruyor.
Bundan dolayı, ne mutlu kıyamet günü, rehberi yüzlerce sahabe-i kiram olan sizlere…
HÜR İRADESİ İLE İMAN EDENLER DIŞINDA KİMSENİN İNANÇ VE İBADETİNE DOKUNAN OLMADI.
Diyarbakırın fethinden sonra Müslümanlar, şehirdeki gayri müslim halkın örf, adet, din ve dillerine yönelik hiçbir müdahalede bulunmamışlardır. İslama girmek istemeyenler, günümüze kadar mabetleri ibadete açık kalmış, dinlerini ve dillerini de muhafaza etmişlerdir.
DİYARBEKİR İSLAMIN ANADOLUYA AÇILAN KAPISIDIR
Sahabenin kıymetli misafirleri,
Ä°slam tarihinde bir dönüm noktası olan Diyarbakır Fethi, Ä°slamın Anadoluya açılan ilk kapısıdır. Bundan dolayı Diyarbakır, sahabenin öğrencisi, Anadolunun da öğretmenidir. Ä°mam Åžafii; “Eli kalem, kâğıt tutan herkesin Ä°mam-ı Azama minnet borcu vardır” diyor. Bizde diyoruz ki, Anadoluda bulunan tüm Müslümanların Diyarbakıra minnet borcu vardır.
Bir memleket düşünün, fethini gerçekleÅŸtiren sahabe, girdiÄŸi hiçbir savaşı kaybetmeyen, Resulüllah (a.s.) tarafından, “Seyfullah” Allahın kılıcı unvanına sahiptir.
Bir memleket düşünün, fethine gelen binlerce sahabenin olduğu ordunun içinde, Resulüllah (a.s.)ın en yakın arkadaşları, aşere-i mübeşşereden, cennetle müjdelenen sahabe vardır.
Bir memleket düşünün, ilk valisi sahabedir. Tarihte, Diyarbakırın dışında Anadolunun hiçbir yerinde sahabe valilik yapmamıştır.
DİYARBAKIR FETHİ NİCE NİCE FETİHLERE KAPI AÇMIŞTIR.
Bundan dolayı Diyarbakır fethi, Müslümanlar arasında “Fethul-Futuh” (fetihlerin fethi) unvanını almıştır.
Hâlid b. Velid, Ä°yâd b. Äžanm ve arkadaÅŸları tarihin eÅŸine az rastladığı ÅŸahsiyetlerdendirler. Tarihe ÅŸan ve ÅŸerefle dolu izler bırakmışlardır. Bu izleri günümüz nesillerine taşımak ve genç nesillerin onları tanımasını saÄŸlamak, eli kalem kâğıt tutan herkes için bir vefa borcudur. Ben buraya gelen binlerce sahabeden, sadece sur kapılarından sorumlu dört komutanın ismini zikretmek isterim. Bunlar;
Mardin Kapıdan sorumlu komutan Iyad b. Äžanem: el-Cezirenin Fatihi, BaÅŸkomutan, Arapların en cömerdi. Ä°nfakıyla nam salmış olan Ä°yâd, “Kendisinden bir ÅŸey istenildiÄŸinde men etmeyen cömert adam” diye tanınmıştır.
Urfa Kapıdan sorumlu komutan Said b. Zeyd: Cennetle müjdelenen, Aşere-i Mübeşşereden, Hz. Ömerin kayınbiraderi ve amcasının oğlu olan sahabi.
DaÄŸ Kapıdan sorumlu komutan Muaz b. Cebel: Asr-ı Saâdetin kadısı, büyük komutanlarından. Ayağından engelli olmasına raÄŸmen, diÄŸer sahabe arkadaÅŸları gibi ÅŸehadet arzusu ile Diyarbakır fethine gelmiÅŸtir.
Yeni Kapıdan sorumlu olan komutan Halid b. Velid: Diyarbakır Fatihi. Kalemlerin, kelamların onu anlatmaktan aciz kaldığı büyük komutan, Girdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen, lakabı Allahın kılıcı, Seyfullah olan, Diyarbakır İçkalede metfun bulunan Hz. Süleymanın babası.
FETİH GÜNÜNDEN BU ZAMAN DEK KÜFFARA ESİR DÜŞMEMİŞ, TEVHİD DÜŞÜNCESİ BU ŞEHİRDE HEP HAKİM OLMUŞTUR.
Sahabeler tarafından fetih edilen Diyarbakır, fetih edildiği günden bugüne kadar, hiçbir zaman gayrı müslimin işgaline de uğramamıştır. Ezanlar bu şehirde susmamıştır. Peki niçin? Kıymetli kardeşlerim; Çünkü ecdadının yolundan giden, Halid bin Velidin evlatları olan sizler, bu şehirde bulunduğunuz müddetçe, ezanlar bu şehirde susmayacak, gayrı müslimin işgaline asla uğramayacaktır.
Sahabenin kıymetli misafirleri,
Tarih, kılıç zaferlerinin sahneleri ile doludur. Ne var ki kılıç zaferleri, hiçbir zaman kalıcı olmamıştır. Kalıcı olan kalbin zaferidir. Müslümanlar tarafından gerçekleştirilen fetihler, manevi fetihler olduğu ve kalplere nüfuz ettiği için kalıcı olmuştur. Kılıçla hiçbir medeniyetin kurulduğu görülmemiştir. Eğer kurulabilseydi, doğuda Cengiz Han ve Hülagu, batıda Hitler bunu gerçekleştirirdi. Oysa bu liderler arkalarında kan ve ıstıraptan başka bir şey bırakmamışlardır.
Sahabiler Ä°slâmı bu topraklara ulaÅŸtırırken, Ä°slâm sancağını her yerde dalgalandırırken ne sayıca, ne de ekonomik bakımdan üstündüler. BaÅŸkalarından daha güçlü, daha bilgili de deÄŸillerdi. Müslümanların fetihler sırasında gösterdikleri baÅŸarının sırrı, imanlarında ve ÅŸehadet arzularında gizlidir. Onların gayesi dünyevi bir arzu, insanlara hükmetme duygusu, fethedilen bölgelerin nimetlerinden yararlanma isteÄŸi, ya da çöl hayatından kaçıp kurtulma gibi dünyevi hevesleri olmamıştır. Gayeleri Allahın rızası, özlemleri ise ÅŸehadet olan bu toplumun tek bir hedefi vardır ki, o da batıl üzere gördüğü bir toplumu hak yola davet etmek suretiyle, onların hidayetlerine vesile olmaktı.
Sahabenin nesli olan sevgili gençler, genç ruhlu kardeşlerim
Diyarbakırın, sahip olduÄŸu manevi zenginliÄŸin deÄŸerini, birçoÄŸumuz tam olarak bilmiyoruz. Oysa tarihte Diyarbakıra gelenler, mübarek, kutsal bir beldeye geldiÄŸinin bilincinde olarak davranırlardı. Abdestsiz gezilmeyen ÅŸehir olarak bilinen, surlarının ÅŸehre açılan dört kapısında çeÅŸmelerin bulunduÄŸu, abdest alınmadan ÅŸehre girilmediÄŸi bu mübarek ÅŸehir için, Mevlana Halid-i BaÄŸdadi; “Bu topraklarda o kadar çok sahabe var ki; Ben bu topraklara basmaya hayâ ediyorum” demiÅŸtir.
Merhum Mehmet Akifin dediÄŸi gibi;
“Bastığın yerleri “toprak” diyerek geçme, tanı,
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.”
Sahabenin kıymetli misafirleri,
Asr-ı Saâdetten günümüze kadar gelen sürece baktığımız zaman, Diyarbakır ve çevresi, enbiya ve sahâbe membaı, evliya ve arifler yatağı, bilgin ve ulema otağıdır.
SAHABE RUHUNU BU ÅžEHÄ°RDE YAÅžATMAKLA YÃœKÃœMLÃœYÃœZ.
Kökleri ile bağı kopmuş bir ağaç, nasıl ayakta kalamazsa, değerlerinden habersiz bir neslin de hayata tutunması mümkün değildir. Neslimizi korumalı, değerlerimize sahip çıkmalı, ecdadımız olan sahabenin yolundan ayrılmamalıyız. Sahabeden bize miras kalan şehrimize de sahip çıkmalıyız.
FETİH KAPISININ AÇIK OLMASI LAZIM
Sözlerimi bitirirken, bir konuya da değinmek isterim. Bazı yerler semboldür. Fethin gerçekleştiği bu alan gibi. Başkomutan İyaz b. Ğanm ve İslam ordusunun giriş yaptığı Fetih Kapısı gibi. Geçen yıla kadar sahabenin giriş yaptığı Fetih Kapısı açık idi. Fethin sembollerinden olan, içkaleye açılan fetih kapısı, bu sene maalesef kapalıdır. Fetih şuurunun şahlanması ve Fetih Kapısının tekrar açılması umuduyla, siz sahabe ve tabiin torunlarının Diyarbakırın 1384. Fetih Yıldönümünü tebrik eder, hepinizi saygıyla, hürmetle selamlıyorum.
Abdulaziz Yatkın
Emekli din görevlisi/Araştırmacı yazar
