Kahverengi Kokarca (Hemiptera: Pentatomidae), Doğu Asya kökenli, Halyomorpha halys tarımsal üretimde önemli ölçüde kayıplara neden olan tahripkâr, istilacı ve polifag bir zararlıdır. Ülkemizde varlığı ilk defa 2017 yılında tespit edilen Kahverengi kokarca ile bulaşık olan alanların belirlenmesi amacıyla 2018 yılında başlayan sürvey çalışmaları sonucunda Karadeniz ve Marmara Bölgesinde tespitler yapılmış olup, tarımsal üretimde 300’e yakın bitki türünde başta fındık olmak üzere elma, armut, turunçgil, şeftali, ceviz, Trabzon hurması, mısır, fasulye, domates, biber, patlıcan gibi ekonomik değeri olan birçok ürün için verim ve kalite kaybı riski oluşturmaktadır.
Sokucu emici ağız yapısına sahip olan Kahverengi Kokarca’nın erginleri ve nimfleri birçok meyve ve sebzede emgi yaparak zarar yapar. Meyveler iç doldurmaya başladığı dönemde emilmek suretiyle buruşuk ve yer yer çöküntülü olan şekilsiz içler oluşur. Ergin ve larvalar, olgunlaşmakta olan meyveler üzerinde beslenerek dış satım yönünden önemli olan “lekeli iç” zararı oluştururlar. Karamuk ve şekilsiz iç biçiminde zarar gören meyveler dökülmekle birlikte, lekeli içler dökülmezler. Zararlı böylece ürün kaybına (karamuk ve şekilsiz iç) ve ürün kalitesini olumsuz yönde etkileyen emgili iç (şekilsiz ve lekeli iç) oluşumuna neden olduğundan, fındık ticarete bile konu olamamaktadır.
Ülkemizde geçmişi fazla olmayan Kahverengi Kokarcanın yayılışı bitkisel materyallerle, ulaşım araçlarıyla, erginlerin uçuşuyla ve zararlının bulunduğu illerden yapılan ticari faaliyetlerle gerçekleşmektedir. Bu nedenle diğer illerimize de yayılma riski bulunmakta olup, zararlının yayılış alanlarının belirlenmesi ve iç karantina tedbirlerine önem verilmesi gerekmektedir.
Kahverengi Kokarca sonbaharda hava sıcaklığının 16°C’nin altına indiğinde kışlamak için özellikle ev, depo gibi korunaklı alanları tercih ettiği için kışlaklarda mücadelesi önemlidir. Bu nedenle Eylül ve Nisan ayları arasında zararlının kışlaklardan çıkışı öncesinde yapılacak olan mekanik mücadeleyle bir sonraki yıl ortaya çıkacak popülasyon azaltılmalıdır. Bunun için Kahverengi Kokarcanın kış boyu görüldüğü noktalardan toplanıp mutlaka imha edilmesi gerekmektedir. Söz konusu mekanik mücadele hali hazırda çiftçilerimiz ve bölge halkı tarafından yapılabilecek en yararlı mücadele yöntemidir. Zira kışlaklarda yapılacak mekanik mücadele (böceği topla-imha et) 2024 yılında fındık bahçelerinde yapılacak kimyasal mücadeleyi kolaylaştıracaktır. Hava sıcaklığı 18°C’nin üzerine çıktığında kışlakları terk ederek bahçelere geçiş yapan erginler, çiftleşerek yumurta bırakmaktadır. Bir dişi sezonu boyunca 240 yumurta bırakabilmektedir. Mayıs ayından itibaren bahçe kontrolleri yapılarak ruhsatlı bitki koruma ürünleri ile tarımsal alanlarda ilaçlı mücadele yapılması gerekmektedir.
Ayrıntılı bilgi için İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerimize müracaat edebilirsiniz.
Giresun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü
